ادله چهارگانه شيعه در مورد تقيه
مشخصات كتاب
مولف:محمد حسين مظفر
مقدمه
تقيه چيست؟ واژه «تقيه» مأخوذ از «وقايه» به معناي سپر است كه انسان خود را زير آن پنهان مي سازد و خطرات را از جان و ديگر چيزهاي ارزنده اش دفع مي كند. شيعه در مورد تقيه به ادله چهارگانه استناد دارد. از قرآن به عنوان نمونه به آيه ياد شده در ذيل توجه كنيد: لا يتخذ المومنون الكافرين اولياء من دون المومنين و من يفعل ذلك فليس من الله في شي ء الا ان تتقوا منهم تقاة و يحذركم الله نفسه. [1] . مؤمنان نبايد همكيشان خود را وانهند و با كافران طرح دوستي ريزند، و هر كس چنين كند او را از دين خدا بهره اي نيست، مگر آنكه در حال تقيه باشيد. و خداوند شما را از كيفر اين عمل برحذر مي دارد و شما را از عاقبت اين كار مي ترساند. [2] . پس خدايتعالي مطابق اين آيه اجازه مي دهد كه مؤمنان به هنگام خوف بر جان خود و در مورد تقيه و ترس از شر و آسيب كافران، تظاهر به دوستي آنان كنند تا بدين وسيله از خطر برهند.
دليل از سنت
دليل بر جواز تقيه از سنت بويژه در ميان احاديث و سنن اهل بيت، زيادتر از آن است كه همه اش در اين مختصر بگنجد و ما در اينجا بخشي از آنها را خاطرنشان خواهيم ساخت و كافي است آنچه را كه شيعه و سني در داستان عمار روايت كرده اند، در نظر بگيريم و در پيرامون همين ماجراي عمار بود كه خداوند آيه «الا من اكره و قلبه مطمئن بالايمان» [3] را فرو فرستاد.
اجماع
در مشروعيت تقيه، بلكه در وجوب آن احياناً ميان فقها و دانشمندان شيعه اتفاق نظر و باصطلاح اجماع است و شايد مسئله تقيه از آن سلسله مسائل باشد كه حتي دو تن نيز در مورد آن اختلاف ندارند.
عقل
عقل هم بطور قطع حكم مي كند كه انسان در مواقع خطر تا آن اندازه كه مي تواند بايد جان و مالش را از خطر نابودي حفظ كند و خويشتن را در مهلكه نيندازد و حتي قرآن مجيد در تأييد اين حكم عقل گويد: ولا تلقوا بايديكم الي التهلكة. [4] . خويشتن را به دست خود به هلاكت نيندازيد. ولا تقتلوا انفسكم ان الله كان بكم رحيما. [5] . خود را نكشيد كه خداوند نسبت به شما مهربان و دلسوز است. سيره عقلاي جهان نيز بر همين است؛ زيرا انسان بطور غريزي و طبيعي بي آنكه بينديشد و نظر عقل و شرع را جويا شود، تقيه مي كند. هرگاه شما بر مردمي گذر كنيد كه از لحاظ مذهب و يا خط مشي سياسي با شما مخالفند و شما از سوي ايشان بر جان خود بترسيد، بدون ترديد تا مي توانيد راز دلتان را پنهان نگاه مي داريد. از اين ديدگاه هرگاه شما تاريخ اسلام را از روزگار نخستين آن مورد توجه قرار دهيد، خواهيد ديد كه تقيه به عنوان يك مسئله ضروري، پناهگاه بوده است. نبي اكرم (ص) در آغاز دعوت، بطور پنهاني اقدام فرمود تا بني هاشم را فرا خواند و سپس به دستور الهي دعوتش را آشكار ساخت. مسلمانان هم پيش از گسترش اسلام دينشان را كتمان مي كردند؛ حتي ابوطالب عموي پيامبر، اسلامش را پنهان مي كرد تا بتواند از